Khi tôi tiễn anh bạn của tôi – người mà tôi sẽ kể cho các bạn nghe về cuộc đời anh ấy, đến một ngôi trường mới, tôi đã hỏi: “Anh nghĩ gì về những việc đã qua”. Anh đã trả lời tôi mà không hề ngượng nghịu: “Tôi xấu hổ. Nhưng phải biết xcấu hổ mới đứng lên và đi được”. Tôi nể phục anh ở câu nói ấy sau tất cả những gì đã xảy ra với đời anh.
Hải – tên của anh, là một đứa con ngoan thực sự. Nhà anh nghèo và lam lũ lắm. Bố mẹ anh đều vất vả nhưng họ lại chẳng hợp nhau. Còn họ không hợp vì lý do gì, tôi cũng không biết nữa. Gia đình vốn đã không yên ổn nên Hải phải vừa học vừa chăm chút cho công việc gia đình và lo lắng cho cô em gái chưa đầy sáu tuổi. Công việc bù đầu như thế nhưng Hải là một học sinh rất khá. Hải học tốt tất cả các môn và là một học sinh có nhiều triển vọng (xin nói thêm ở vùng quê nghèo khổ như quê tôi, một học sinh vừa lam lũ lại vừa học giỏi như anh là rất hiếm).
Chín năm học cấp một và cấp hai trôi qua nhanh chóng. Và cũng ngần ấy năm vì công việc gia đình mà Hải bỏ mất đi bao nhiêu mơ ước. Đặt chân vào đến cấp ba, Hải đã lớn nhưng lại bắt đầu không chịu được những áp lực của xung quanh. Bố của anh ngày càng quá đáng khiến anh không còn đủ sức vượt qua nỗi khổ. Hải bắt đầu nhụt chí, học hành sa sút và chán nản. Hải lì ra rồi dần dần né tránh đi những lời động viên an ủi của mọi người.
Những buổi học bắt đầu đứt quãng. Bạn bè thì không hiểu vì sao anh quen biết và thân thiết với những đám du côn. Giờ đây không phải là những gốc cây nhiều bóng mát – nơi ngày xưa Hải tranh thủ từng phút để ra đọc sách, mà nơi đến của anh là những quán game. Hải trốn tránh và mất đi tất cả niềm tin (chứ còn gì là niềm cảm phục) của bạn bè và của cả người thầy đáng mến luôn hết lòng với Hải.
Một tháng, hai tháng rồi mấy tháng trôi qua, Hải càng ngày càng sa lầy vào lười biếng. Mải chơi và rất cần tiền. Hải bị lũ du côn bày cho trò trộm cắp. Đối tượng mà anh hướng đến ấy chính là chiếc xe mới nhất của một bạn lớp mình. Hải đã lên kế hoạch và làm vụ ấy rất “ngon” khiến bác bảo vệ phải một phen khổ sở. Thế nhưng mấy ngày sau, người ta thấy tên kẻ trộm dắt chiếc xe kia đi thẳng vào phòng thầy Hiệu trưởng. Không biết cậu bé kia đã nói gì nhưng sau đó Hải đi về lớp rồi hôm sau anh nghỉ hẳn.
Cũng chính hôm ấy, thầy Hiệu trưởng đến lớp chúng tôi. Thầy đã kể lại toàn bộ chuyện lấy cắp xe của Hải. Thì ra, Hải phải lấy trộm xe vì đã nợ một món tiền kha khá ở những chỗ hay qua lại chơi bời. Lý ra, lấy xe xong, cậu phải mang xe đi bán. Thế nhưng, cậu lại mang xe thẳng về nhà. Hải đã thú thực: khi lấy xe xong cậu bắt đầu ân hận. Nhưng vì sĩ diện, cậu không quay lại trả ngay. Mang xe về nhà bà ngoại để mấy hôm và đành nói dối là xe mượn. Thế nhưng đó cũng là những ngày lương tâm của Hải không ngớt dằng co. Anh muốn bán quách nó đi để lại chơi bời tiếp cho quên đi tất cả. Thế nhưng anh lại nghĩ, nếu mình làm như thế thì cũng có nghĩa là mình bán đi nhân cách của mình, bán đi tất cả những gì mà mình đã có. Một mặt anh muốn được giải thoát ngay nhưng mặt khác lại lo, lại sợ. Cứ thế, suốt mấy ngày Hải đã phải tự cắn nhá lương tâm và chắc phải gian nan lắm anh mới vượt qua được chính mình. Và phải chăng cũng chính vì sự thành thật và dũng cảm của anh nên thầy Hiệu trưởng đã là người đầu tiên rộng lòng tha thứ cho anh.
Những ngày sau đó còn là một quãng dài và khó khăn tột cùng với Hải. Cái giá đắt nhất cho những hành động dại dột của anh (chính anh nói thế) là những cái nhìn e ngại và xa lánh của mọi người. Hải đã ân hận và khổ tâm nhiều lắm trên con đường trở về với chính bản thân mình. Thế rồi quá khứ mênh mang cũng có ngày khép lại. Hải đã lấy lại niềm tin bằng sức học và bằng sự cúi đầu thật sự. Mọi người đều đã nhận ra và rộng lòng tha thứ cho anh.
Chúng tôi vừa mới chia tay Hải. Anh đã vượt qua nhiều học sinh giỏi khác để tự tìm cho mình một tương lai. Giờ đây Hải đã không còn phải lo vừa kiếm tiền vừa học nữa. Với riêng tôi, tôi rất tin vào nghị lực và sự cố gắng của anh. Một con người đã dũng cảm vượt qua những ham muốn tầm thường của bản thân, dũng cảm đối diện với lỗi lầm hẳn phải là một người biết cách để vượt qua những khó khăn khác lớn hơn. Tôi tin vào Hải, tin vào sự trở về mãi mãi của con người chân thật trong anh.
