Ở giữa vùng thôn quê, có một cái lâu đài cổ, trong lâu đài có một ông hoàng già và hai cậu con trai.
Các cậu này thông thái đến nỗi người khác chỉ cần hiểu biết bằng một nửa các cậu cũng đã khá uyên bác rồi. Họ đều muốn hỏi con gái nhà vua và họ có thể làm việc ấy vì công chúa đã tuyên bố sẽ lấy người nào có tài ứng phó trước mặt nàng.
Cả hai cậu dành ra tám ngày để chuẩn bị. Công chúa chỉ ra hạn có từng ấy ngày, nhưng như thế cũng thừa đủ đối với các cậu: các cậu tài cao học rộng nên sau tám ngày đã chuẩn bị xong xuôi. Một cậu học thuộc lòng cả quyển tự vị la tinh và tất cả các số báo hằng ngày ra trong thành phố ba năm gần đây, đọc xuôi hay đọc ngược cũng được. Cậu kia học thuộc làu bộ luật và tất cả sự hiểu biết của một vị quan tòa; cậu cho rằng mình có đủ tài để ngồi bàn việc nước. Cậu lại còn khéo tay biết cả thêu thùa nữa. Cả hai đều tự phụ rằng mình sẽ lấy được công chúa.
Cha các cậu cho mỗi người một con ngựa; cậu thuộc tự điển và báo chí được con ngựa đen; cậu thuộc luật và biết thêu thùa được con ngựa trắng như sữa. Họ còn dùng dầu hạnh nhân bôi nhờn mép để có thể nói được lâu.
Khi các cậu lên ngựa, quân hầu đầy tớ đến trực sẵn cả ở sân nhà dưới. Lúc đó cậu em giai thứ ba đến. Đúng là ba anh em, nhưng cậu thứ ba quá dốt nên chẳng ai đếm xỉa đến. Người ta chỉ gọi cậu là Giăng bị thịt mà thôi. Cậu hỏi các anh:
– Các anh đi đâu mà diện quần áo ngày hội thế?
– Đi lên kinh đô đàm đạo với công chúa đây. Mày không nghe quân lính đánh trống loan báo khắp nước à?
Rồi họ kể lại cho cậu nghe đầu đuôi câu chuyện. Giăng bị thịt bảo:
– Này, tôi sẽ đi với các anh.
Nhưng các anh cậu thì cười ồ lên và phi ngựa đi thẳng. Giăng bị thịt kêu lên:
– Thưa cha, xin cha cũng cho con một con ngựa. Con muốn lấy vợ lắm rồi. Nếu công chúa ưng lấy con thì lấy, nếu nàng không lấy thì con cũng cứ lấy nàng.
– Không! Chẳng có ngựa cho mày đâu. Mày không nên đợi, nói không nên lời, có đâu được lịch sự giỏi giang như các anh mày.
– Không có ngựa à? Được rồi, con sẽ cưỡi con dê của con, cần gì!
Cậu nhảy phóc lên con dê đực của cậu, lấy gót chân thúc cho nó mấy cái vào hông rồi thẳng đường cái quan ra đi.
Hấp ! Hấp ! Cậu phi nhanh phải biết!
– Có em đây! – Cậu gọi to và có tiếng vang đáp lại.
Hai người anh lặng thinh rong ruổi phía trước trên mình ngựa, họ chẳng nói chẳng rằng và còn mãi nghĩ đến những câu văn hoa cần phải nghiên cứu cho kỹ để đem ra thi thố với công chúa.
Giăng bị thịt gọi to:
– Hấp ! Hấp ! Có em đây. Em nhặt được vật này dọc đường đây này.
Nói rồi cậu giơ ra một con quạ chết.
– Bị thịt đáng thương ơi! Em định dùng cái của ấy làm gì thế?
– Tặng công chúa.
– À ! Hay đấy!
Họ vừa nói vừa cười rồi đi thẳng.
– Hấp ! Hấp ! Hấp ! Có em đây ! Các anh hãy xem đây: chẳng mấy khi nhặt được cái của này trên đường đâu.
Hai người quay lại, nhìn xem cái gì và nói:
– Bị thịt ! Chiếc guốc cùn ấy mày cũng định đem tặng công chúa chắc?
Bị thịt trả lời:
– Vâng, đúng thế đấy ạ.
Hai người lại cười rộ và phi ngựa bỏ đi trước rõ xa. Một lát sau bị thịt lại gọi to:
– Hấp ! hấp ! hấp ! Có em đây ! Quả thật mỗi lúc một phấn chấn, các anh ạ. Cái này thì tuyệt !
– Lại nhặt được gì nữa thế hử?
– Một thứ vô song, phen này công chúa hẳn phải vừa ý.
– Eo ơi ! Bùn bốc dưới cống lên đấy à?
– Vâng , đó là thứ bùn mịn nhất đấy ạ.
Nói rồi Bị thịt bốc bùn bỏ đầy túi. Các ông anh cho ngựa phi nước đại, đến cổng thành trước Giăng có đến 1 tiếng đồng hồ. Người ta phát số thứ tự cho những kẻ đến cầu hôn và họ đứng sắp hàng sau, chen nhau đến nỗi không nhúc nhích nổi cánh tay. Làm thế là cần thiết, nếu không họ sẽ đánh nhau vì người nọ tranh nhau đứng trước người kia.
Nhân dân đứng xúm quanh cung điện, nhìn qua cửa sổ để xem công chúa kén chồng. Thương thay cho các anh chàng! Vừa vào đến nơi đã tịt mít không nói được một tiếng.
Công chúa truyền:
– Đến lượt người khác.
Đến lượt một người anh của Bị Thịt, người đã học thuộc lòng quyển tự vị, nhưng chỉ mới đứng xếp hàng thôi, cu cậu đã quên ráo cả. Lúc bước trên sàn kêu kèn kẹt và nhìn vào trần lát toàn bằng gương, cậu thấy như là đi lộn ngược, đầu xuống đất, chân lên trời. Bên cửa sổ lại còn có ba viên lục sự và một pháp quan ngồi ghi chép các câu trả lời, ghi đến đâu lập tức được đăng lên tờ báo bán ở đầu phố, hai xu một số. Thế thì làm gì mà chẳng cuống cuồng ! Cũng cần nói thêm rằng lò sưởi đốt nhiều than đến nỗi trông cứ đỏ rực lên.
Anh chàng đến cầu hôn nói:
– Ở đây nóng quá!
Công chúa đáp:
– Là vì hôm nay vua cha cho quay gà.
Chết cha ! Thật là một vấn đề bất ngờ đối với cu cậu. Tịt ! Cu cậu đứng đực ra chẳng nói được lấy một tiếng nào, vì cu cậu còn đang mải sáng tác một câu thật dí dỏm. Thế là tịt ! Tịt ! Công chúa lại phán:
– Lại một tên nữa không ra gì. Đến lượt người khác!
Cu cậu phải chuồn, nhường chỗ cho người em. Anh chàng này lại nói:
– Ở đây nóng khiếp quá!
– Phải, tại hôm nay chúng tôi quay gà ấy mà.
– A ! A ! Thế nào kia?
Anh ta nói xong, các thầy ký lục vội vàng vào sổ: “A ! A ! Thế nào kia?”
Công chúa phán:
– Lại một tên nữa không ra gì ! Đến lượt người khác !
Lúc ấy đến lượt Giăng bị thịt. Cậu dắt cả con dê vào phòng và kêu to:
– Nóng gì mà nóng khiếp thế này.
Công chúa nói:
– Là vì chúng tôi đang luộc gà.
Bị thịt đáp ngay:
– Ồ ! Thế thì còn gì bằng! Cho luộc nhờ con quạ này được không?
– Được lắm chứ! Công chúa nói; nhưng anh có cái gì đựng không? Ta không có nồi cũng chả có xoong đâu.
– Có đây, nồi đây!
Nói rồi Bị thịt chìa chiếc guốc cùn ra và đặt con quạ vào trong.
Công chúa bảo:
– Thế thì được bữa ăn ngon đấy; nhưng lấy đâu ra nước sốt?
– Trong túi đây – Giăng nói – mà còn có thừa để bán lại nữa kia đấy!
Nói rồi cu cậu móc trong túi ra một ít bùn.
Công chúa nói:
– Được đấy! Anh trả lời được đấy, biết ăn nói đấy. Anh sẽ là chồng ta. Nhưng anh có biết rằng từng câu, từng chữ chúng ta đang nói và đã nói đều được ghi bằng tốc ký và sẽ đăng trên báo không? Anh có trông thấy ba viên lục sự và vị pháp quan già ngồi gần cửa sổ kia không? Lão già ấy gớm lắm, đúng là một con diều hâu!
Dọa thế, công chúa tưởng Giăng bị thịt sợ; vừa lúc ấy ba viên lục sự cũng phùng mang trợn mắt, hất đổ cả lọ mực xuống đất. Giăng nói:
– Các ngài này ấy à? Được, ta sẽ biếu viên pháp quan phần lớn nhất.
Nói rồi Giăng bị thịt lộn trái túi áo lấy bùn ném vào đầy mặt viên pháp quan.
Công chúa reo lên:
– Hoan hô ! Hoan hô ! Đến ta cũng không nghĩ ra, nhưng bây giờ thì ta học được cách xử sự ấy rồi.
Giăng bị thịt được làm vua, vừa được vợ, vừa được cả mũ miện lẫn ngai vàng.
Câu chuyện này tôi đọc được trong một tờ báo do viên pháp quan viết, nhưng truyện này liệu có đáng cho chúng ta tin hay không nhỉ?
